Kỷ lục xoay Rubik nhanh nhất thế giới 3.47s, liệu có xứng đáng?

Suốt khoảng thời gian vừa qua, cộng đồng cuber trên internet luôn sục sôi vì kỉ lục thế giới 3x3 đơn đã chính thức bị phá vỡ. Kỉ lục mới được thiết lập với khoảng thời gian 3.47s – 1 con số được coi là “điên rồ” bởi với phần lớn chúng ta, ngay kể cả được chơi ở nhà trong tư thế thoải mái nhất cũng khó lòng đạt được.

Tất nhiên đi kèm với con số trên chính là những cuộc tranh cãi nảy lửa trên mạng, bởi với nhiều người, họ không thể tin được rằng giữa kỉ lục mới với người tiền nhiệm lại có sự khác biệt về mặt thời gian lớn tới mức như vậy. Hãy cùng H2 nhìn lại khoảnh khắc này khi nó lần đầu diễn ra và khiến tất cả mọi người phải vỡ oà trong sự ngạc nhiên, hào hứng và thậm chí có phần choáng ngợp.

(Bài phân tích này được dịch từ video của J-Perm, một Youtuber nổi tiếng và cũng là một Cuber sáng giá trên thế giới)

Liệu có sai sót nào trong khâu chấm thời gian?

Vào thời điểm Yusheng Du kết thúc lần giải của mình và kỉ lục thế giới chính thức ghi tên anh với con số 3.47s, không thực sự nhiều người tin vào mắt mình nữa. Nếu kỉ lục là 1 con số nào đó lớn hơn 4 và nhỏ hơn 4.22, mọi người chắc chắn sẽ không mấy ngạc nhiên.

Nhưng lần này mọi thứ đã khác. Ngay cả những cuber nhanh nhất thế giới cũng chưa từng đạt được đến con số thấp đến mức như vậy (trừ Feliks), trong điều kiện ở nhà và thoải mái nhất, chứ đừng nói đến thi đấu tại 1 cuộc thi chuyên nghiệp. Mọi người trở nên ngạc nhiên và cho rằng đây chỉ là 1 trò đùa, hoặc đã có sai sót gì đó trong khâu chấm thời gian.

Điều này cũng dễ hiểu khi kỉ lục thế giới mới lại được thiết lập bởi 1 anh chàng cuber không mấy tên tuổi đến từ Trung Quốc – nơi sử dụng 1 hệ thống riêng biệt để ghi lại thành tích của người chơi. Nếu như mỗi khi kỉ lục thế giới bị phá vỡ, cho dù có là ở Australia, Châu Âu, Bắc Mỹ hay Nam Mỹ, v..v thì kỉ lục đó đều sẽ được ghi lại bởi 1 hệ thống có tên cubecomps.com. Nhưng riêng với đất nước Trung Quốc thì khác, họ sử dụng 1 hệ thống của riêng mình với cái tên cubingchina.com để làm điều đó.

Bởi vậy nên khi kỉ lục thế giới mới được ghi nhận ở Trung Quốc, chúng ta – những người sử dụng cubecomps đã không hề được cập nhật thông tin này một cách kịp thời. Chưa kể ở Trung Quốc họ không dùng Youtube, cũng chả dùng Facebook như chúng ta nên tin tức lại càng khó được cập nhật. Chả trách đã có nhiều người cho rằng đây chỉ là 1 tin đồn nhảm hoặc 1 trò lừa bịp.

Nhưng khi tin tức đã được xác nhận, cộng đồng cuber nhanh chóng đặt ra 1 câu hỏi: “Vậy thì video chứng minh đang ở đâu? Chúng tôi cần 1 video quay lại khoảnh khắc đó giống như tất cả những lần kỉ lục thế giới bị phá vỡ trước đây”.

Sự ngờ vực từ giới Speedcubing trên thế giới

Thế nhưng tất cả những gì họ nhận được chỉ là 1 đống ảnh của Yusheng với chiếc đồng hồ đang dừng ở con số 3.475. Hoá ra không có 1 ai quay video về cuộc thi này, cũng chả có ai quay lại phần thi đã thiết lập nên kỉ lục của Yusheng khi đó. Sự ngạc nhiên đã nhanh chóng chuyển sang ngờ vực. Mọi người bắt đầu cho rằng những tấm ảnh đó đã bị chỉnh sửa, hay tồi tệ hơn là kết quả đã bị can thiệp và làm giả.

Ngay cả những người lạc quan nhất cũng khó có thể tin được vào kỉ lục mới này, bởi trong quá khứ, đã có nhiều bê bối hoặc sai lầm liên quan đến hệ thống ghi nhận kết quả thi đấu bị phanh phui. Tuy nhiên cũng có nhiều người thể hiện quan điểm ủng hộ và cho rằng, nếu ảnh chụp cho thấy thời gian ghi trên đồng hồ và thời gian được hệ thống ghi nhận trùng khớp với nhau, thì chẳng có lí do gì để tin vào việc dữ liệu đầu vào bị sai sót cả.

Vụ bê bối Fake Solve vào khoảng những năm 2014

Nhưng sự ngờ vực cứ lớn dần lên trong cộng đồng mạng, cộng thêm việc Yusheng không có Facebook hay bất kì 1 mạng xã hội nào để kết nối tới cộng đồng cuber trên toàn thế giới. Anh ấy có thể là 1 người chơi nổi tiếng ở Trung Quốc, nhưng trên đấu trường quốc tế, anh lại là một người vô danh. Yusheng, tên đầy đủ là Du Yusheng, là một cuber vô cùng tài năng đến từ Trung Quốc. Từ “Yu” trong tên anh phát âm gần giống với “Yiu” hơn. Nhưng vì anh sử dụng chiếc cube đến từ hãng MoYu nên mọi người có lẽ đã hiểu nhầm và thường phát âm tên anh thành “Yu” giống như tên hãng rubik này.

Một điều thú vị nữa đó là trong cuộc thi được tổ chức bởi chính hãng MoYu, nhờ thành tích xuất sắc 3.47s này mà Yusheng đã chiến thắng hạng mục “kỉ lục thế giới 3x3 đơn dưới 4s” và mang về giải thưởng lên tới 13000 USD – 1 con số cũng “điên rồ” không kém so với thành tích anh đạt được.

Kỷ lục thế giới đơn qua từng năm

Hãy cùng thử nhìn lại biểu đồ phân bố thời gian của các kỉ lục thế giới trước đó (tính tời đầu năm 2018 - năm Yusheng phá kỷ lục). Ta thấy có 1 bước nhảy rất lớn khi vào ngày 12 tháng 7 năm 2008, Erik Akkersdijk đã thiết lập kỉ lục 7.08s, nhanh hơn tới 1.64s so với kỉ lục tiền nhiệm 8.72s trước đó.

Và phải sau đó 1 khoảng thời gian rất dài, khi cộng đồng cuber chứng kiến sự lên ngôi và thống trị bởi không ai khác, chính là Feliks Zemdegs cùng hàng loạt những kỉ lục mới ấn tượng hơn, con số trên mới bị phá vỡ và dần tụt lại về phía sau. Nhưng rồi những kỉ lục mới cũng dần ít đi theo thời gian.

Phải chờ tới sự xuất hiện của những chiếc cube được gắn thêm nam châm, những kỉ lục dường như mới phá vỡ được giới hạn của mình, ồ ạt quay trở lại. 4.59, 4.22 và giờ đây là 3.47. Những kỉ lục ấn tượng này chắc chắn sẽ không thể bị phá vỡ trong suốt 1 khoảng thời gian dài nữa.

Thế nhưng rõ ràng có điều gì đó không ổn. Vấn đề không nằm ở khoảng cách giữa 2 kỉ lục thế giới hiện tại và quá khứ, mà nó đến từ chính bản thân con số 3.47s kia. Nó thực sự quá nhanh, nhanh tới mức làm cho bản thân người viết – mặc dù là một người rất tin tưởng vào kết quả, cũng có đôi phần cảm thấy con số này không thể trở thành hiện thực. Và có lẽ đây cũng chính là tâm trạng chung của mọi người khi ấy.

Có rất nhiều người thực sự may mắn khi được rơi vào những trường hợp dễ trong lúc thi đấu, nhưng vẫn không thể chạm tới ngưỡng gần con số này, huống chi là phá kỉ lục thế giới trước đó tới gần 1 giây.

Hai phe phái "mọc lên"

Điều này dẫn tới việc cộng đồng chia thành 2 phe: một phe ủng hộ việc đạt được con số trên là hoàn toàn khả thi và phe còn lại, không tin con số này thực sự tồn tại. Mặc dù Yusheng có rất nhiều thành tích đơn sub-8 rất tốt, nhưng khi nhìn vào thành tích trung bình của anh ấy, mọi thứ không thực sự quá nổi bật.

Cho tới hiện tại, thành tích của Yusheng Du cũng đá khá hơn rất nhiều những vẫn chưa là gì so với kỷ lục năm xưa

Thêm vào đó lần giải của anh lại không được quay video lại càng dấy thêm nghi ngờ cho phe không ủng hộ. Nhưng phe ủng hộ lập tức phản bác với quan điểm: Yusheng thực sự đã đạt được thành tích trung bình quanh 7s, nhưng những thành tích đó của anh không ổn định là do lo lắng, hồi hộp bởi không khí căng thẳng của cuộc thi. Và khi bạn bị áp lực lên tinh thần như vậy, chẳng ai sẽ muốn quay phim phần thi của mình cả. Jennie McNeal cũng đã làm 1 video để làm rõ hơn vì sao quay phim rất có thể sẽ ảnh hưởng xấu tới kết quả phần thi của bạn, ngay cả khi bạn là 1 cuber đẳng cấp. 

Thậm chí với trường hợp Max Park còn tồi tệ hơn. Anh ấy đã di chuyển chiếc camera của ban tổ chức trong lúc inspection và điều này vô tình lại phạm luật WCA. Hậu quả là kỉ lục thế giới 6x6 trung bình của anh đã bị huỷ bỏ sau đó. Việc bị phạt chỉ vì một chiếc máy quay như vậy càng khiến nhiều người không muốn bị ghi hình phần thi của bản thân.

Điển hình như huyền thoại Alex Lau. Anh ấy không cho phép bất kì ai hay máy quay nào ở trước mặt để ghi hình phần thi của mình. Nếu như mọi người vẫn muốn thì buộc phải quay phim từ…đằng sau lưng của anh ấy.

Cuối cùng cũng đã có video chứng minh

Nhưng điều gì đến cũng sẽ phải đến. Video trích xuất từ 1 camera an ninh vô tình đã quay lại được phần thi của Yusheng ngày hôm đó. Tuy rằng đó không phải là 1 video sắc nét, thậm chí chỉ là 1 ai đó cầm điện thoại để…quay lại màn hình trích xuất mà thôi, nhưng như vậy cũng là vừa đủ để chứng minh cho những gì Yusheng đã làm được.

Ngay lập tức, đoạn video đã được lan truyền với tốc độ chóng mặt, hệt như cái cách mà anh đã hoàn thành phần thi của mình. Mọi sự ngờ vực và tranh cãi đã bị đập tan. Những con người khi xưa lên tiếng chỉ trích và phản đối anh giờ cũng phải câm lặng.

Nhưng trên tất cả, đoạn video đã chứng minh cho mọi người thấy rằng, kỉ lục thế giới có thể bị phá vỡ bởi bất kì ai, ngay kể cả bạn, miễn sao ta luôn tin tưởng và cố gắng vượt qua giới hạn của bản thân cũng như rào cản của sự ngờ vực từ phía cộng đồng. Nhờ Yusheng, giờ đây chúng ta đã có thêm 1 cột mốc mới nữa để phá vỡ.

Tái hiện lại Scramble của Yusheng Du

Nhưng để làm được điều đó, hãy cùng nhau tái hiện lại phần thi của Yusheng để học hỏi thêm từ anh ấy. Phần scramble của anh được thực hiện với công thức sau:

<F U2 L2 B2 F’ U L2 U R2 D2 L’ B L2 B’ R2 U2>

với mặt trắng ở trên cùng và mặt xanh lá hướng ra phía trước. Tuy nhiên nếu để như vậy thì bạn sẽ phải tạo dấu thập ở mặt đỏ, khiến cho 1 số bạn mới tập chơi sẽ gặp đôi chút khó khăn khi tiếp cận.

Chính vì vậy J-Perm đã thay đổi vị trí các mặt trước khi scamble bằng cách hướng màu trắng về phía tay phải của mình, mặt xanh lá vẫn hướng ra phía trước. Bằng cách này chúng ta hoàn toàn có thể tạo dấu thập ở mặt trắng giống như bình thường. Lưu ý rằng việc này không làm thay đổi bản chất phần giải của Yusheng mà chỉ hoán đổi các màu cho nhau để tiện cho việc theo dõi của các bạn mà thôi.

1/ Hai tầng đầu tiên

Trước tiên, hãy cùng quan sát cube. Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy cạnh đỏ và xanh lá của dấu thập đã được giải. Hai viên cạnh còn lại là cam và xanh dương hiện đang ở tầng trên cùng. Ngoài ra chúng ta cũng có sẵn cặp F2L (đỏ-xanh lá) ở tầng dưới cùng và F2L (cam-xanh lá) ở tầng trên cùng.

Để bảo toàn 2 cặp viên này Yusheng đã thực hiện như sau: Đầu tiên đưa cạnh xanh dương của dấu thập vào đúng vị trí. Điều này sẽ đẩy cặp F2L (đỏ-xanh lá) lên tầng trên cùng. Sau đó U' đưa viên cạnh cam nằm ở mặt xanh lá.

Tiếp đó thay vì sử dụng <L F’ L’> để đưa cạnh cam dấu thập vào vị trí – điều vô tình sẽ phá vỡ cặp viên cam-xanh lá trước đó, anh ấy đã thực hiện 1 lần F’ trước. Tới đây bạn hoàn toàn có thể sử dụng 3 bước trên mà không ảnh hưởng tới cặp F2L này nữa. Nhưng Yusheng nhận ra rằng, ngay sau khi <L F’>, cặp F2L (đỏ-xanh lá) khi nãy hoàn toàn có thể đưa về mặt sau chỉ bằng động tác U’ trước khi thực hiện bước L’ cuối cùng.

Và cũng thật may mắn khi cặp F2L (cam-xanh dương) đã xuất hiện ngay sau đó và việc đưa cặp này vào vị trí thực sự rất dễ dàng.

Tiếp theo, Yusheng ghép cặp F2L (đỏ-xanh dương) trước khi đưa chúng về vị trí bằng cách để mặt vàng ở phía đối diện và thực hiện <R' U R U2 R U R>.

Tầng cuối cùng bây giờ chỉ cần xoay về đúng vị trí là có thể bắt đầu Back Sune được rồi.

Lúc mới bắt đầu mình dự định sẽ giải viên cam và cặp viên (cam-xanh lá) trước bởi các viên này đang ở vị trí thuận tiện hơn rất nhiều. Nhưng Yusheng đã chứng minh hướng giải đó không phải là tối ưu nhất. Bằng chứng là bạn sẽ không thể đưa các cặp F2L (cam-xanh) lá và (đỏ-xanh lá) vào đúng vị trí cùng lúc như Yusheng Du làm được. Hướng giải viên cạnh xanh dương của Yusheng trước là hoàn toàn hợp lý hơn.

Ngay sau đó, có lẽ anh ấy đã look ahead và đoán trước được cặp F2L (cam-xanh dương) sẽ phân bố ở những vị trí nào sau khi giải cạnh cam của dấu thập. Tương tự với cặp F2L (đỏ-xanh dương) còn lại.

2/ Tầng cuối cùng

Nhưng ở tầng trên cùng, có 1 vài cách khác nhau để giải quyết trường hợp Sune này. Yusheng đã lựa chọn phương pháp tốt nhất là back Sune <R' U' R U' R' U2 R> để giải. Đối với 1 số bạn khi rơi vào trường hợp này cũng có thể lựa chọn Anti-Sune nếu như bạn cảm thấy quen hơn, chỉ cần xoay cho viên góc màu vàng về vị trí góc trên bên phải là bắt đầu thực hiện được.

Sau khi thực hiện Back Sune, YuSheng Du đã skip được PLL

Tuy nhiên điều mà chúng ta học được từ tình huống này, lại là nhận ra khi nào có thể PLL skip. Tình huống của Yusheng diễn ra như sau, viên góc vàng đang khớp với 1 cạnh dấu thập để tạo ra cặp viên cạnh góc (vàng-cam). Nếu như trong 1 block 2x2 xuất hiện cặp viên như tình huống này, thì bạn nên kiểm tra trường hợp PLL skip, hoặc ít nhất là tìm cách bảo toàn cặp viên đó.

Việc bảo toàn nghĩa là bạn cần đảm bảo tầng bị xoay đầu tiên khi thực hiện thuật toán song song với tầng đang chứa cặp viên đó. Yusheng cũng đã thực hiện điều này. Đầu tiên anh U một lần để đảm bảo viên góc màu vàng nằm ở góc trên tay trái. Lúc này cặp viên (vàng-cam) sẽ hoàn toàn nằm trong layer bên trái ngoài cùng. Việc Yusheng cần phải làm chỉ là thực hiện Back Sune bắt đầu từ layer song song, hay chính là layer bên phải mà thôi. Tuy nhiên nếu bạn thực hiện Anti-Sune thì việc bảo toàn này sẽ không thể diễn ra. Lí do là bởi sau khi U’, bước R tiếp theo sẽ hoàn toàn phá vỡ cặp viên này.

Điều cuối cùng mà mình muốn đề cập đến đó là, việc giải nhanh trên 3s đối với trường hợp này có thể xảy ra cũng môt phần nhờ vào khả năng phán đoán AUF sau khi PLL skip. Yusheng đã nhận ra được điều này trước khi cả thực hiện Sune, nghĩa là cặp viên (vàng-cam) đang từ góc trên bên tay trái sẽ bị di chuyển về góc dưới bên tay phải thông qua bước U2. Như vậy anh ấy sẽ phải thực hiện thêm một bước U cuối cùng để AUF và hoàn chỉnh phần giải của mình. Tuy nhiên nếu như không nhận ra điều này sớm hơn, rất có thể anh ấy sẽ rơi vào trạng thái hoảng loạn khi không biết nên thực hiện bước cuối cùng như nào, dẫn tới thời gian bị tăng lên đáng kể.

Kết luận

Đó là tất cả những phân tích của J-Perm về phần giải của Yusheng. Thực sự người viết rất phấn khích khi thực hiện bài viết này. Lí do là bởi chúng ta đã chứng kiến 1 kỉ lục thế giới được thiết lập không bởi những gương mặt quen thuộc – những con người đã thống trị làng cube thế giới quá lâu, mà bởi 1 cái tên hoàn toàn mới lạ. Rõ ràng Yusheng Du không chỉ dựa vào ăn may, mà đó là sự nỗ lực, những kỹ năng mà chỉ có những người chơi Rubik giỏi mới có. Điều này đã thắp lên hi vọng cho tất cả chúng ta rằng: "Ai cũng có thể tạo ra kỷ lục".