So sánh CFOP/ ROUX/ ZZ, cách giải Rubik 3x3 nâng cao nào tốt nhất?

time-icon 29/03/2020 time-icon Đăng bởi: Nguyễn Quang Anh

CFOP, Roux và ZZ là bộ ba tiêu biểu của các phương pháp giải Rubik 3x3 nâng cao/ nhanh nhất hiện nay. Bộ ba này đã từng là bộ tứ cùng với Petrus, nhưng ngày nay ít ai sử dụng phương pháp này nữa vì nó đã quá cũ và chậm chạp.

Những bạn mới bắt đầu chập chững vào Speedcubing thường hay phân vân không biết nên chọn phương pháp nào, đặc biệt là khá nhiều thứ mâu thuẫn chẳng hạn như: “ZZ không cần thực hiện phép quay toàn bộ khối nên nó là tốt nhất”, “Roux là phương pháp tốt nhất bởi nó có số bước ít nhất”, hay “CFOP mới là tốt nhất bởi chỉ cần học thuật toán nên sẽ nhanh hơn tự nghĩ”. Hy vọng với bài viết này, bạn có thể đưa ra quyết định chính xác hơn để lựa chọn phương pháp phù hợp nhất cho mình.

 

#Note: cả 3 phương pháp này và cả Petrus H2 Rubik đều đã có bài hướng dẫn, link đính kèm ở cuối bài viết.

 

Thông tin cơ bản

Trước tiên tôi sẽ review qua về ba phương pháp này nhé.

 

1. CFOP

CFOP khá giống với phương pháp Layer-by-layer 7 bước, hay còn gọi là phương pháp dành cho người mới bắt đầu.

 

Đầu tiên chúng ta sẽ làm một dấu thập và lắp các cặp góc cạnh (F2L) vào khe trống. Cứ làm như vậy bốn lần là xong hai tầng đầu. Sau đó bạn sẽ dùng thuật toán để lật toàn bộ mặt trên về cùng một màu (định hướng), trước khi dùng tiếp 1 thuật toán nữa để giải tiếp phần còn lại.

2. Roux

Với phương pháp Roux, chúng ta sẽ bắt đầu với việc tạo 2 block 1x2x3 ở hai bên và từ những block này sẽ phát triển thành block to hơn (1x3x3), thông qua việc định hướng lại và hoán vị các góc cạnh. Với việc tạo block như vậy, bạn sẽ tự do hơn trong việc xoay mà không bị vướng như Cross của CFOP.

 

Phần còn lại chỉ còn lớp giữa M-slice, bạn có thể tự nghiệm hoặc học công thức, tôi sẽ không cập thêm.

3. ZZ

Còn với ZZ, đối với những bạn nào chưa quen hoặc chưa hiểu cách hoạt động, bạn sẽ cảm thấy phương pháp này hơi “ảo diệu”. Nó sử dụng 1 thứ gọi là EO-Line, nghĩa là bạn sẽ phải thực hiện một số bước tuy không giải ra bất kì thứ gì, nhưng lại đưa các cạnh vào vị trí thuận lợi. Và quan trọng hơn, bạn sẽ không cần phải thực hiện phép quay khối (rotationless) thêm một lần nào nữa. 

 

👉 Từ đây mọi thứ sẽ giống CFOP, ngoại trừ việc bạn hoàn toàn có thể tự mình xây dựng các block theo cảm nhận của bản thân, theo cách tự do hơn. Khi đã đến tầng cuối cùng, do đã định hướng các cạnh nên bạn có thể áp dụng nhiều bộ công thức khác nhau từ OCLL/ PLL cho đến ZBLL.

 

Số bước (move count)

Để thực hiện CFOP cần 55 tới 60 bước. Trong khi Roux là dưới 50 và ZZ cần khoảng 45 tới 55 bước tuỳ thuộc vào việc bạn biết bao nhiêu thuật toán (tin tôi đi bạn cần phải học rất nhiều nếu như muốn giảm số bước đó xuống). 

 

👉 Kết luận: Roux > ZZ > CFOP

 

Độ hiệu quả moveset

Nếu chỉ nhìn vào tiêu chí này thì có vẻ như ZZ và Roux sẽ tốt hơn so với CFOP. Nhưng hãy thử cùng đi đến đặc điểm tiếp theo. Đó là Ergonomic (hay còn gọi là Công Thái Học). Trong giới Speedcubing, từ này dùng để chỉ độ hiệu quả mà trong các động tác bạn làm đến đâu. 

 

Ví dụ: bạn đang làm dãy các bước theo thứ tự (M2 U2 M2). Chỉ có 3 bước nhưng nó không thực sự hiệu quả cho lắm. Lí do bởi bạn phải mất quá nhiều thời gian để thực hiện. Đặc biệt là khi so sánh với dãy (R’ U R’), được coi là công thức khá “sexy”, dễ làm.

 

Bởi vậy, mặc dù bạn đều phải thực hiện 3 bước, nhưng thời gian bạn phải bỏ ra là khác nhau. Nên việc chọn cách thực hiện ra sao thực sự rất quan trọng. Trong Roux, chúng ta cần phải thực hiện khá nhiều lần các động tác <M, U>, còn đối với CFOP thì lại là <R, U> và <L,U>.


_____________________

<M, U> liệu có thực sự chậm chạp hơn <R, U> hay <L, U> ?

Vậy câu hỏi đặt ra là: Liệu các bước <M, U> có chậm hơn so với <R, U> hay <L, U> hay không? Câu trả lời là . Tôi có thể đưa ra ví dụ rất đơn giản: J-Perm và U-Perm của đều tốn khoảng 0.6s, dù U-Perm sử dụng <M, U> có số bước chỉ bằng một nửa so với J-Perm. Lí do thực sự mà <M, U> chậm hơn đó là bởi mỗi bước bạn đều phải sử dụng thứ gọi là “flick (gảy) ngón tay”.

 

Ví dụ: khi thực hiện (M’ U M'), bạn đều phải sử dụng đầu ngón tay của mình và phải flick rất nhiều. Nên nếu thực hiện M’, rồi U’ và ngay sau đó có M’ khác, bạn sẽ phải mất thêm thời gian để đặt lại ngón tay của mình. Và khi bạn đang xoay nhanh thì điều này sẽ ảnh hưởng đến thời gian của bạn vì có quá nhiều động tác thừa.

 

Trong khi với <R, U> hay <R, L>; giả sử bạn phải thực hiện dãy (R U R’ U’ R’ F), thì khi thực hiện động tác R, bạn sẽ có khoảng thời gian để đưa ngón trỏ vào vị trí rồi xoay xuống (U R’). Sau đó, tay trái có thể kết hợp thực hiện động tác U’ để tay bên này tiếp tục tiến hành (R’ F).

 

Tóm lại là bạn có thể thường xuyên thay đổi ngón tay cho phù hợp và kết hợp giữa các động tác ngón tay với xoay cổ tay. Điều này sẽ nhanh hơn do bạn có đủ thời gian để đặt lại ngón tay của mình cho lần sử dụng tiếp theo, tận dụng tối đa khoảng thời gian trống. Thêm nữa, việc xoay cổ tay cũng không làm tăng động tác thừa đâu nhé.

 

👉 Kết luận: CFOP = ZZ > Roux

 

Đảo chiều khối (Cube Rotation)

Giờ chúng ta đã đã biết các bước <M, U> chậm hơn, hãy cùng tôi chuyển qua một khía cạnh khác của Ergonomic. Đó là khi đảo chiều khối (cube rotation).

 

1. CFOP

Trong CFOP, đặc biệt là với bước F2L, bạn sẽ phải thực hiện đảo chiều cube rất nhiều lần. Bạn có thể không làm điều này, nhưng nó sẽ khó khăn hơn rất nhiều. Trong một số trường hợp, sẽ không có cách nào để thực hiện F2L nhanh hơn so với việc đảo chiều cube rồi mới xoay tiếp các mảnh vào đúng khe trống.

 

Mỗi lần bạn đảo chiều cube là một lần bạn phải dùng cả hai tay để nắm lại (regrip) chiếc Rubik của mình. Mọi thứ diễn ra khá nhanh, nhưng không thể nhanh giống như cách bạn xoay bình thường được. 

 

2. Roux

Với Roux, bạn không nhất thiết phải làm như vậy. Bạn hoàn toàn có thể tận dụng lợi thế của M-slice để ghép các cặp F2L. Thậm chí ngay cả khi tưởng như phải đảo chiều, bạn vẫn có thể làm một số trick như vậy. Chính vì thế mà Roux không cần thiết phải sử dụng đến đảo chiều cube. 

 

3. ZZ

Cuối cùng là với ZZ. Sau khi bạn thực hiện xong bước EO-Line ảo diệu kia thì việc đảo chiều cube không còn cần thiết nữa. Các động tác <R, U, L> là quá đủ cho các bước giải còn lại rồi.

 

👉 Kết luận: Roux  = ZZ > CFOP

 

Look Ahead

Nếu như Roux và ZZ chiến thắng ở hạng mục số bước cần để giải, thì việc phải sử dụng các bước <M, U> đã khiến Roux bị “nerf” đi kha khá. Nhưng khi xét tiếp đến tiêu chí dùng ít lần đảo chiều cube, Roux và ZZ lại một lần nữa tỏ ra vượt trội hơn. Thậm chí ZZ có phần nhỉnh hơn tất cả. Tôi cũng đã từng nghĩ rẳng Roux và ZZ rõ ràng tốt hơn về nhiều mặt.

 

Nhưng dường như chúng ta đã bỏ qua một điểm mạnh của CFOP, đó là về khả năng giảm số lần phải đặt lại tay (Regrip) và Look Ahead.

 

Trước hết hãy cùng xét về Look Ahead. Đúng là số bước giải và độ hiệu quả là rất quan trọng. Nhưng chúng sẽ chẳng còn nghĩa lý gì khi mà bạn giải trong tình trạng kiểu như: giải một trường hợp xong lại bắt đầu đi tìm trường hợp tiếp theo và cứ thế cho đến khi hoàn thành. Bạn càng dừng nhiều lần thì các phương pháp sẽ càng khó phát huy những thế mạnh của mình. 

 

👉 Có 2 yếu tố có thể giúp bạn Look Ahead tốt hơn: những mảnh đã giải và điểm mù:

 

a) Mảnh đã giải

Đầu tiên, càng nhiều miếng đã được giải, càng ít thứ mà chúng ta phải để mắt tới. Đương nhiên rồi, những mảnh bạn đã giải rồi thì để ý chúng làm gì nữa chứ. Tuy nhiên với ZZ, bước EO-Line đã tốn khá nhiều công sức của bạn lúc ban đầu nhưng đổi lại vẫn chưa giải được là bao. Điều này dẫn đến bạn sẽ phải để mắt tới nhiều thứ hơn, và điều này chính là một điểm trừ lớn cho phương pháp này.

 

👉 Kết luận: CFOP = Roux >> ZZ

 

b) Điểm mù

Yếu tố thứ 2 ảnh hưởng tới khả năng quan sát, là việc bạn đã giải được bao nhiêu điểm mù (điểm mù là những phần mà bạn không thấy được).

 

1. CFOP

Những người chơi CFOP giỏi sẽ tạo dấu thập và ghép được một cặp F2L vào đúng vị trí ngay từ bước đầu tiên (hay còn gọi là X-cross). Sau đó, họ sẽ tìm một cặp F2L thứ hai. Viên cạnh đó có thể ở bất cứ đâu, ở mặt trên hay ở các mặt bên. 

X-Cross gián tiếp giúp quá trình Look Ahead của bạn "dễ thở" hơn


Vì vậy có khả năng bạn chỉ cần nhìn từ 1 mặt thôi cũng đủ để biết được những thông tin cần thiết từ các mặt còn lại. Bời những cạnh ở mặt đáy đã giải xong. Ở phía sau chúng ta đã có một cặp F2L đúng vị trí ngay từ đầu rồi. Nhờ thế mà chúng ta đã nắm bắt được hầu hết các điểm mù. Trong khi tầng trên còn di chuyển rất nhiều trong lúc F2L nữa.

 

2. Roux

Với Roux, mọi thứ tốt hơn chút so với ZZ nhưng vẫn không thể nào bằng được với CFOP. Bạn sẽ giải block 1x2x3 ở một bên, nhưng vẫn phải để ý tới các viên cạnh ở mặt đáy nên khả năng Look Ahead vẫn kém hơn đôi chút. 

 

3. ZZ

Quá nhiều điểm mù với ZZ. Sau khi tạo một đường thẳng nối tâm, bạn vẫn còn tới 10 viên cạnh cần để ý.

 

👉 Kết luận: CFOP > Roux > ZZ

 

Tóm lại, khả năng Look Ahead để đưa ra hướng giải rất quan trọng, bạn không thể đạt độ hiệu quả tối đa chỉ bằng các ngón tay của mình được. Trừ khi bằng 1 cách nào đó bạn đã biết trước được từng bước giải (điều mà muốn có được thì vẫn phải… Look Ahead).  Chính vì vậy, ở những level cao hơn, tất nhiên là có ở những level thấp hơn, việc Look Ahead là tối quan trọng, bất kể phương pháp bạn dùng là gì. 

 

Regrip

Được rồi, tiếp đến là vấn đề phải đặt lại thế tay (regrip). Đây cũng là vấn đề mà tôi thấy chẳng ai nhắc đến khi nói về cả 3 phương pháp này. 

Thế tay cầm Rubik quan trọng nhất là Home Grip (nghĩa là cả 2 ngón cái đều đặt ở mặt trước), thế tay này giúp bạn có thể dễ dàng thực hiện bất cứ động tác U nào cũng như <L, L’> hay <R, R’>. 

Thế tay Home Grip

 

1. CFOP

Với CFOP, bạn sẽ luôn giữ ở thế tay Home Grip phần lớn thời gian. Lí do là bởi mỗi khi bạn xoay tay lên trên thì cạnh của dấu thập cũng đi lên theo cùng luôn. Và nếu như bạn giải cặp F2L nào liên quan tới việc đưa cạnh của dấu thập quay trở lại, thì điều này cũng đồng nghĩa đưa thế tay của bạn về như cũ. 

Phần lớn thời gian tay đều ở thế Home Grip trong CFOP

 

Điều quan trọng ở đây đó là 2 viên cạnh bên của dấu thập đã được giải, điều này rõ ràng Roux và ZZ không đáp ứng được. Chính vì vậy mà tốc độ xoay lớn nhất (Max TPS) của CFOP F2L cao hơn so với ZZ F2L hoặc Roux F2B.

 

2. Roux

Với Roux một bên đã được giải ngay từ đầu nên cũng không quá tệ. Thực ra tôi không hay dùng Roux nên không rõ trong thực tế xảy ra như nào, nên tôi sẽ tự nghĩ ra một ví dụ đơn giản như hình dưới đây. Để đưa cặp F2L, bạn sẽ phải làm như thế này.

 

Tôi không chắc chắn đã thực hiện các bước đúng cách. Nhưng tôi có thể chắc chắn bạn sẽ phải đặt lại thế tay 2 lần.

 

3. ZZ

Với ZZ, cả 2 bên sẽ không được giải trong suốt 1 khoảng thời gian. Đồng ý là không cần đảo chiều cube, nhưng hết đặt lại thế tay sau khi L2 hoặc R2, rồi nào là phải đổi tay, thậm chí còn phải đặt thế tay ở quá nhiều vị trí khác nhau trên cube.

Tóm lại là có quá nhiều thứ phải làm. Bạn càng đẩy tốc độ lên cao bao nhiêu, bạn sẽ càng có cảm giác ZZ không được tạo ra để giải nhanh bấy nhiêu.

 

👉 Kết luận: CFOP > Roux > ZZ. Tóm lại, nếu kết hợp cả yếu tố độ hiệu quả vào đây thì CFOP vẫn tỏ ra khá ổn định. Trong khi Roux có phần kém hơn đôi chút. Còn ZZ thì như bị giáng 1 đòn chí tử vậy.

 

Kết luận

Cho tới lúc này, tôi đã đề cập tới hầu hết các yếu tố quan trọng. Kết luận ra sao thì điều đó hoàn toàn tuỳ thuộc vào bạn. Nhưng nếu nhìn vào nhưng gì phần tích ở trên thì cá nhân tôi có nhận định như này: Nếu xét theo các tiêu chí quan trọng cho trình độ chơi ở mức cao, không phải ở số bước mà nằm ở độ hiệu quả và khả năng Look Ahead mà phương pháp đem lại.

 

👉 ZZ rõ ràng đã thua trong cuộc chơi này và CFOP sẽ là người thắng cuộc. Nhưng giữa CFOP và Roux dựa vào cùng những tiêu chí trên thì tôi lại không thể quyết định được phần thắng. Hai phương pháp này về cơ bản là khác nhau. Nó còn dựa vào kinh nghiệm của những người chơi giỏi cũng như các yếu tố về cube, finger trick, thuật toán, v..v. Hiện tại tôi không thể đưa ra lập luận chính xác. Nhưng trong tương lai mọi thứ chắc chắn sẽ thay đổi. Tôi cũng sẽ không bất ngờ nếu Roux hay CFOP là người chiến thắng.

 

Roux mang hơi hướng cảm nhận khá nhiều, nên bạn nào chỉ muốn xoay thật nhanh mà không cần để ý những thứ khác thì CFOP sẽ là lựa chọn tốt hơn. Ngoài ra có khá nhiều người cho rằng Roux thực sự toả sáng khi dành cho những người chơi 1 tay. Vì Roux hầu hết chỉ dùng R Rw và U nên nó khá phù hợp khi chơi 1 tay, bạn không cần đổi chiều cube sau khi thực hiện L, hay thậm chí phải đặt lại thế tay sau F2. Bước M có vẻ hơi rắc rối nhưng nếu bạn sử dụng với bàn thì vẫn sẽ ổn. Tóm lại là tuỳ thuộc bạn muốn mục tiêu của mình là gì, chơi một tay hay chơi những chiếc cube kích thước lớn. 

 

>> Link hướng dẫn học cả 3 phương pháp giải Rubik 3x3 nâng cao:

▪️ Hướng dẫn cách giải Rubik 3x3 nâng cao theo CFOP.

▪️ Hướng dẫn cách giải Rubik 3x3 nâng cao theo Roux.

▪️ Hướng dẫn cách giải Rubik 3x3 nâng cao theo ZZ.

 

 

(Nguồn tham khảo: J-Perm)

Bình luận (4)
binh-luan

gà zz

25/01/2022

em chỉ chơi đc cfop,roux,metha thôi

binh-luan

Nguyễn Minh

16/11/2021

em đang chơi zz và sub 8 em thấy look cũng dễ

binh-luan

Nguyễnm Vănm Cheems

10/11/2021

tks a nha, hi vọng a có thể kết luận cfop hay roux tốt hơn trog thời gian ngắn nhất có thể!!!

binh-luan

Son

18/05/2021

Bài dịch hay. Nhưng nói chung chơi CFOP có tương lai hơn vì còn có thể dùng cho big cube, 2x2. Còn nếu học mỗi Roux thì ... bạn sẽ chỉ chơi 3x3 và cùng lắm là OH

Viết bình luận của bạn: